http://akademia-matematyki.edu.pl/ Zadanie 20 http://piotrciupak.pl/ Matura czerwiec 2013 Pełne lekcje: http://mrciupi.pl/VIDEOKURS: http://mrciupi.pl/PEWNIA http://akademia-matematyki.edu.pl/ Zadanie 24 Matura CKE sierpień 2013 nowa wersja http://piotrciupak.pl/ Pełne lekcje: http://mrciupi.pl/VIDEOKURS: http://m czerwiec 89444 90 1056,6 lipiec 217938 218 2559,32 sierpie w 310099 311 3651,14 wrzesie w 112774 113 1326,62 uwaga: zaliczamy je li jest tylko cena (poprawna) za poprawne zestawienie ilo ci litrów w ka *dym miesi cu (bez policzenia ceny i liczby metrów sze ciennych) 1 punkt za policzenie ilo ci metrów sze ciennych 2 punkty :L Matura: CKE Arkusz maturalny: chemia rozszerzona Matura próbna Operon chemia 2013 Matura chemia 2013 Egzamin wstępny na studia medyczne chemia 2011 czerwiec Zadanie 9.19. [matura, czerwiec 2013, zad. 7. (1 pkt)] Kat a jest ostry i Sina = —. Wartoéé wyraŽenia 1 + tg a cos a jest równa 1- 11 17 11 Zadanie 9.20. [matura, czerwiec 2013, zad. 28. (2 pkt)] Kat a jest ostry i cosa = — Oblicz wartošé wyraŽenia 2 + sin3 a + sin a cos2 a. Zadanie 9.21. [matura, maj sierpieó 2013, zad. 24. (1 pkt)] http://matfiz24.plZadanie 1Liczba podana w zadaniu w filmie jest równa Zobacz odpowiedź do zadania maturalnego. . Strona głównaZadania maturalne z biologiiMatura Czerwiec 2013, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) Kategoria: Układ pokarmowy i żywienie Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Na schemacie przedstawiono jeden z etapów trawienia cukrów w przewodzie pokarmowym człowieka. a)Podaj dwie możliwe lokalizacje tego etapu trawienia w przewodzie pokarmowym człowieka oraz odpowiednie nazwy enzymów biorących w nim udział. Miejsce trawienia Nazwa enzymu Miejsce trawienia Nazwa enzymu b)Na podstawie analizy schematu uzasadnij kataboliczny charakter trawienia polisacharydów, np. skrobi. Rozwiązanie a)(0-2)Poprawne odpowiedzi: jama ustna – amylaza ślinowa dwunastnica / jelito cienkie – amylaza trzustkowa Za poprawne podanie miejsca trawienia cukrów w przewodzie pokarmowym wraz z odpowiednią nazwą enzymu – po 1 pkt b)(0-1)Poprawna odpowiedź: Substratem trawienia jest związek o bardziej złożonej budowie (skrobia), a jego produktami są związki prostsze (dekstryny i maltoza). Za prawidłowe uzasadnienie katabolicznego charakteru trawienia, uwzględniające złożoność budowy polisacharydów / skrobi / substratów oraz prostszą budowę produktów trawienia / maltozy i dekstryn – 1 pkt Matematyka rozszerzona - jakie zadania dostaną maturzyści? Znamy już pierwsze zadania. Matura z tego przedmiotu wystartowała o godzinie Matura z rozszerzonej matematyki trwa 180 minut. Nasi dziennikarze są przed wrocławskimi liceami i mamy już pierwsze pytania z rozszerzonej matematyki. Dziś opublikujemy także oficjalny arkusz CKE oraz rozwiązania. Matematyka rozszerzona to na maturze przedmiot dobrowolny. Matura 2013 trwa od 7 maja, zakończy się 28 egzamin z matematyki na poziomie podstawowym maturzyści zdawali w środę. Zadania były proste. Jakie? Zobaczcie arkusz CKE i przykładowe odpowiedzi! Są dostępne na poziomie rozszerzonym będzie zdawało 63 tys. maturzystów, czyli 15,5 proc. abiturientów. Jest to egzamin 2013 - MATEMATYKA ROZSZERZONA - ZADANIAPierwsze zadania:* Rozwiąż nierówność: |2x+5| + |x+4| jest większe lub równe 2 = 2x* Zadanie z wielomianem trzeciego stopnia: 4x^3 - 5x^2 - 23x + m = 0. Oblicz "m" jeśli reszta przy dzieleniu wielomianu przez x+1 równa się 20* Zadanie. Mamy trójkąt o jednym boku 17 i drugim 10. Na trzecim boku znajduje się punkt D (położony w konkretnie podanym miejscu tego boku - jest podana lokalizacja oraz odległość od wierzchołka trójkąta). Oblicz pole tego trójkąta* Odpowiedz i uzasadnij: Ile jest liczb sześciocyfrowych które mają dokładnie jedną cyfrę "5" i trzy zera?* Wykaż, że dwie tworzące w trapezie równoramiennym pomnożone przez siebie = 4r^2 wpisanego okręgu* Zadanie z funkcją logarytmiczną* Zadanie. Na podstawie funkcji prostej przechodzącej przez podane punkty wyznacz równanie koła* Zadanie. Wyznacz objętość ostrosłupa* Rozwiąż równanie: Cos 2x - Cos x + 1 = 0* Zadanie z prawdopodobieństwa: 4 razy rzucasz kostką. Oblicz prawdopodobieństwo, że iloczyn 4 rzutów da 60 MATURA 2013 - MATEMATYKA ROZSZERZONA - ARKUSZ CKE - kliknij i otwórz plik pdfMATURA 2013 - MATEMATYKA ROZSZERZONA - ROZWIĄZANIAZadanie 11) x ∈ (-∞, -4)-2x + 5 + x + 4 ≤ 2 - 2xx ≤ - 72) x∈ ˂ -4, 5/2)-2x+5 - x - 4 ≤ 2-2x-x ≤ 1x ≤ -13) x ∈ ∪ cos2x + cosx + 1 = 02cos²x - 1 + cosx +1 = 02cos² + cosx = 0cosx = 0 v cosx = -½x = π/2 v x = 1½ π x=⅔π v x = 1⅓π Więcej rozwiązań zadań znajdziesz na stronie Głosu WielkopolskiegoJakie zadania były na maturze z matematyki rozszerzonej w 2012 roku? Zobacz arkusz CKE z 2012 rokuDziś także matura z języka polskiego rozszerzonego. Ten egzamin rozpoczyna się o godz. Szybka nawigacja do zadania numer: 5 10 15 20 25 30 .Liczba \(\left (\sqrt[3]{16}\cdot 4^{-2} \right)^3\) jest równa A.\( 4^4 \) B.\( 4^{-4} \) C.\( 4^{-8} \) D.\( 4^{-12} \) BDodatnia liczba \(x\) stanowi \(70\%\) liczby \(y\). Wówczas A.\( y=\frac{13}{10}x \) B.\( y=\frac{7}{10}x \) C.\( y=\frac{10}{7}x \) D.\( y=\frac{10}{13}x \) CPrzedział \(\langle -1,3 \rangle\) jest opisany nierównością A.\( |x+1|\ge 2 \) B.\( |x+1|\le 2 \) C.\( |x-1|\le 2 \) D.\( |x-1|\ge 2 \) CWartość wyrażenia \(\log_2{20}-\log_2{5}\) jest równa A.\( \log_2{15} \) B.\( 2 \) C.\( 4 \) D.\( \log_2{25} \) BLiczba \((-3)\) jest miejscem zerowym funkcji \(f(x)=(2m-1)x+9\). Wtedy A.\( m=-2 \) B.\( m=0 \) C.\( m=2 \) D.\( m=3 \) CDla każdego kąta ostrego \(\alpha \) wyrażenie \(\sin^{2} \alpha +\sin^{2} \alpha \cdot \cos^{2}\alpha + \cos^{4}\alpha\) jest równe A.\( 2\sin^{2} \alpha \) B.\( 2\cos^{2}\alpha \) C.\( 1 \) D.\( 2 \) CKąt \(\alpha \) jest ostry i \(\sin \alpha =\frac{1}{3}\). Wartość wyrażenia \(1+\operatorname{tg} \alpha \cdot \cos \alpha \) jest równa A.\( \frac{4}{3} \) B.\( \frac{11}{9} \) C.\( \frac{17}{9} \) D.\( \frac{11}{3} \) AZbiorem wartości funkcji \(f\) jest przedział A.\( \langle -3,5 \rangle \) B.\( \langle -6,7 \rangle \) C.\( \langle 0,6 \rangle \) D.\( \langle -5,8 \rangle \) APrzedziałem, w którym funkcja \(f\) przyjmuje tylko wartości ujemne, jest A.\( \langle 5,0 \rangle \) B.\( ( 5,7 \rangle \) C.\( \langle 0,7 \rangle \) D.\( \langle -6,5 \rangle \) BFunkcja \(g\) jest określona wzorem A.\( g(x)=f(x-1) \) B.\( g(x)=f(x)-1 \) C.\( g(x)=f(x+1) \) D.\( g(x)=f(x)+1 \) BPunkt \(O\) jest środkiem okręgu. Kąt \(\alpha\), zaznaczony na rysunku, ma miarę A.\( 50^\circ \) B.\( 45^\circ \) C.\( 25^\circ \) D.\( 20^\circ \) CIloczyn wielomianów \(2x-3\) oraz \(-4x^2-6x-9\) jest równy A.\( -8x^3+27 \) B.\( -8x^3-27 \) C.\( 8x^3+27 \) D.\( 8x^3-27 \) AProstokąt \(ABCD\) o przekątnej długości \(2\sqrt{13}\) jest podobny do prostokąta o bokach długości \(2\) i \(3\). Obwód prostokąta \(ABCD\) jest równy A.\( 10 \) B.\( 20 \) C.\( 5 \) D.\( 24 \) BKosinus kąta ostrego rombu jest równy \(\frac{\sqrt{3}}{2}\), bok rombu ma długość \(3\). Pole tego rombu jest równe A.\( \frac{9}{2} \) B.\( \frac{9\sqrt{3}}{4} \) C.\( \frac{9\sqrt{3}}{2} \) D.\( 6 \) APole powierzchni całkowitej sześcianu jest równe \(12\). Suma długości wszystkich krawędzi tego sześcianu jest równa A.\( 12\sqrt{2} \) B.\( 8\sqrt{2} \) C.\( 6\sqrt{2} \) D.\( 3\sqrt{2} \) ACiąg \(\left ( {a}_{n} \right )\) określony jest wzorem \({a}_{n}=-2+\frac{12}{n}\) dla \(n \ge 1 \). Równość \( {a}_{n}=4 \) zachodzi dla A.\( n=2 \) B.\( n=3 \) C.\( n=4 \) D.\( n=5 \) AFunkcja \(f(x)=3x(x^2+5)(2-x)(x+1)\) ma dokładnie miejsca zerowe. miejsca zerowe. miejsca zerowe. miejsc zerowych. BWskaż równanie prostej, której fragment przedstawiony jest na poniższym wykresie A.\( x-2y-4=0 \) B.\( x+2y+4=0 \) C.\( x-2y+4=0 \) D.\( x+2y-4=0 \) DPrzyprostokątne w trójkącie prostokątnym mają długości \(1\) oraz \(\sqrt{3}\). Najmniejszy kąt w tym trójkącie ma miarę A.\( 60^\circ \) B.\( 30^\circ \) C.\( 45^\circ \) D.\( 15^\circ \) BDany jest ciąg arytmetyczny \((a_n)\) w którym różnica \(r=-2\) oraz \(a_{20 }=17\). Wówczas pierwszy wyraz tego ciągu jest równy A.\( 45 \) B.\( 50 \) C.\( 55 \) D.\( 60 \) CW ciągu geometrycznym \((a_n)\) pierwszy wyraz jest równy \(\frac{9}{8}\), a czwarty wyraz jest równy \(\frac{1}{3}\). Wówczas iloraz \(q\) tego ciągu jest równy A.\( q=\frac{1}{3} \) B.\( q=\frac{1}{2} \) C.\( q=\frac{2}{3} \) D.\( q=\frac{3}{2} \) CWyniki sprawdzianu z matematyki są przedstawione na poniższym diagramie. Średnia ocen uzyskanych przez uczniów z tego sprawdzianu jest równa A.\( 2 \) B.\( 3 \) C.\( 3{,}5 \) D.\( 4 \) CObjętość stożka o wysokości \(h\) i promieniu podstawy trzy razy mniejszym od wysokości jest równa A.\( \frac{1}{9}\pi h^2 \) B.\( \frac{1}{27}\pi h^2 \) C.\( \frac{1}{9}\pi h^3 \) D.\( \frac{1}{27}\pi h^3 \) DRzucamy trzykrotnie symetryczną monetą. Prawdopodobieństwo, że w trzecim rzucie wypadnie orzeł jest równe A.\( \frac{1}{4} \) B.\( \frac{3}{8} \) C.\( \frac{1}{2} \) D.\( \frac{3}{4} \) CDana jest prosta \(l\) o równaniu \(y=-\frac{2}{5}x\). Prosta \(k\) równoległa do prostej \(l\) i przecinająca oś \(Oy\) w punkcie o współrzędnych \((0,3)\) ma równanie A.\( y=-0{,}4x+3 \) B.\( y=-0{,}4x-3 \) C.\( y=2{,}5x+3 \) D.\( y=2{,}5x-3 \) ALiczba \(\log4+\log5-\log2\) jest równa A.\( 10 \) B.\( 2 \) C.\( 1 \) D.\( 0 \) CRozwiąż równanie \(3x^3-4x^2-3x+4=0\).\(x=-1\) lub \(x=1\) lub \(x=\frac{4}{3}\)Kąt \(\alpha\) jest ostry i \(\cos\alpha = \frac{\sqrt{7}}{4}\). Oblicz wartość wyrażenia \(2+\sin^3\!\alpha +\sin\alpha \cdot \cos^2\!\alpha\).\(2\frac{3}{4}\)Oblicz, ile jest liczb naturalnych czterocyfrowych, w których cyfra jedności jest o \(3\) większa od cyfry setek.\(630\)Wykaż, że liczba \((1+2013^2)(1+2013^4)\) jest dzielnikiem liczby: \(1+2013+2013^2+2013^3+2013^4+2013^5+2013^6+2013^7\). Nieskończony ciąg geometryczny \((a_n)\) jest określony wzorem \(a_n=7\cdot 3^{n+1}\), dla \(n\ge 1\). Oblicz iloraz \(q\) tego ciągu.\(q=3\)Podstawą graniastosłupa \(ABCDEFGH\) jest prostokąt \(ABCD\) (zobacz rysunek), którego krótszy bok ma długość \(3\). Przekątna prostokąta \(ABCD\) tworzy z jego dłuższym bokiem kąt \(30^\circ\). Przekątna \(HB\) graniastosłupa tworzy z płaszczyzną jego podstawy kąt \(60^\circ\). Oblicz objętość tego graniastosłupa. \(V=162\)Grupa znajomych wykupiła wspólnie dostęp do Internetu na okres jednego roku. Opłata miesięczna wynosiła \(120\) złotych. Podzielono tę kwotę na równe części, by każdy ze znajomych płacił tyle samo. Po upływie miesiąca do grupy dołączyły jeszcze dwie osoby i wówczas opłata miesięczna przypadająca na każdego użytkownika zmniejszyła się o \(5\) złotych. Ile osób liczyła ta grupa w pierwszym miesiącu użytkowania Internetu?\(6\)Wierzchołki trapezu \(ABCD\) mają współrzędne: \(A=(-1,-5)\), \(B=(5, 1)\), \(C=(1, 3)\), \(D=(-2, 0)\). Napisz równanie okręgu, który jest styczny do podstawy \(AB\) tego trapezu, a jego środek jest punktem przecięcia się prostych zawierających ramiona \(AD\) oraz \(BC\) trapezu \(ABCD\).\((x+3)^2+(y-5)^2=72\) Strona głównaZadania maturalne z biologiiMatura Czerwiec 2013, Poziom podstawowy (Formuła 2007) Kategoria: Układ immunologiczny Inżynieria i badania genetyczne Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W celu wywołania odporności na drobnoustroje chorobotwórcze lekarze zalecają szczepienia ochronne. Tradycyjna szczepionka zawiera martwe lub żywe drobnoustroje chorobotwórcze, o osłabionej zjadliwości. Najczęściej podawana jest przez iniekcję (w zastrzyku). Rozwój technik inżynierii genetycznej umożliwia zastąpienie szczepionek tradycyjnych, szczepionkami wytwarzanymi w zmodyfikowanych genetycznie roślinach, co ilustruje schemat. a)Uzasadnij, uwzględniając zawartość szczepionki i sposób jej podawania, że opisana szczepionka „biotechnologiczna” jest bezpieczniejsza od szczepionki tradycyjnej. Zawartość szczepionki Sposób podawania b)Podkreśl trzy cechy odporności organizmu, która zostanie wywołana podaniem opisanej szczepionki. nieswoista, swoista, sztuczna, naturalna, bierna, czynna Rozwiązanie a)(0-2)Przykład poprawnej odpowiedzi: Zawartość szczepionki: W takiej szczepionce występuje tylko białko antygenowe zarazka (które człowiek może łatwo zwalczyć za pomocą przeciwciał) a w szczepionce tradycyjnej występują również inne białka bądź metabolity zarazka (co może powodować np. uczulenia lub inne zaburzenia). Sposób podawania: Taką szczepionkę podaje się z pokarmem, a więc: bezboleśnie (a szczepionka tradycyjna podawana jest zwykle przez iniekcję) bez zagrożenia infekcją (a szczepionka tradycyjna podawana jest zwykle przez iniekcję, co niesie ryzyko infekcji). Za poprawne uzasadnienie bezpieczeństwa szczepionki „biotechnologicznej”, uwzględniające jej zawartość (1 pkt) i sposób podawania (1 pkt) – 2 pkt b)(0-1)Poprawna odpowiedź: swoista, sztuczna, czynna. Za poprawny wybór wszystkich trzech cech odporności wywołanej podaniem opisanej szczepionki – 1 pkt Zadanie 1. (2 pkt) Tkanki zwierzęce Podaj/wymień Na rysunkach przedstawiono trzy typy nabłonków występujących w organizmie człowieka. Podaj dwie cechy wspólne dla tych nabłonków, widoczne na rysunku, ale inne niż obecność lub umiejscowienie jądra w komórkach. Zadanie 2. (2 pkt) Tkanki zwierzęce Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) W warstwie twórczej naskórka dochodzi najpierw do intensywnej produkcji komórek, w których następnie powoli odkłada się białko, bardzo odporne na działanie różnych czynników. Wypełnia ono komórki, które tworzą zrogowaciałą warstwę naskórka. a)Zaznacz nazwę białka opisanego w tekście. kolagen keratyna elastyna kreatyna b)Przedstaw, w jaki sposób z żywych komórek warstwy twórczej naskórka powstają martwe komórki jego wierzchniej warstwy. Zadanie 3. (1 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Nieprawidłowe odżywianie się człowieka, zarówno pod względem jakościowym jak i ilościowym, uznane zostało za czynnik ryzyka wielu chorób. Zaznacz w tabeli wiersz, w którym prawidłowo zestawiono skutki zdrowotne wywołane zbyt niską zawartością wapnia i żelaza w organizmie człowieka. Wapń Żelazo A kamienie żółciowe spadek odporności B krzywica kości nadciśnienie tętnicze C nadciśnienie tętnicze marskość wątroby D osteoporoza niedokrwistość Zadanie 4. (3 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W tabeli przedstawiono dzienne normy wybranych witamin zalecane dla kobiet i mężczyzn w wieku 19–60 lat oraz powyżej 60 lat, wyrażone w miligramach na osobę. Witamina Zalecana dzienna norma witamin [mg/osobę] kobiety 19-60 lat mężczyźni 19-60 lat kobiety powyżej 60 lat mężczyźni powyżej 60 lat C 70 70 60 70 B1 1,9 2,0 1,4 1,5 B2 1,8 2,6 2,0 2,2 B6 2,0 2,4 2,2 2,4 E 9-10 10 10 10 Źródło: A. Ziemba, Witaminomania, Wiedza i Życie, nr 1/2000. a)Narysuj diagram słupkowy porównujący zalecane dzienne normy trzech witamin z grupy B u kobiet w przedziale wieku 19–60 lat i w wieku powyżej 60 lat. b)Podaj przykład czynnika, innego niż wiek lub płeć, od którego zależy zapotrzebowanie człowieka na witaminy. Odpowiedź uzasadnij. Zadanie 5. (1 pkt) Choroby człowieka Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Ważnym składnikiem pokarmów roślinnych jest błonnik, gdyż odgrywa on istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, np. w żołądku ma zdolność wiązania nadmiaru kwasu solnego, a dzięki zdolności pęcznienia zwiększa objętość treści pokarmowej. Natomiast w jelitach pobudza ich ruchy robaczkowe. W jego obecności zmniejsza się wchłanianie cholesterolu i kwasów tłuszczowych. Na podstawie powyższego tekstu podkreśl chorobę, której można zapobiegać stosując dietę bogatą w błonnik. zaparcia, bulimia, cukrzyca, miażdżyca, osteoporoza Zadanie 6. (2 pkt) Nicienie Choroby człowieka Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Człowiek najczęściej zaraża się włośniem krętym – wywołującym chorobę włośnicę – poprzez zjedzenie mięsa wieprzowego zawierającego otorbione larwy. W przewodzie pokarmowym larwy wydostają się z otoczek. W jelicie cienkim dojrzewają i są zdolne do rozrodu płciowego. Po kopulacji samice rodzą około 1500 larw. Larwy te przedostają się do naczyń krwionośnych i z krwią wędrują do mięśni poprzecznie prążkowanych, głównie przepony i mięśni międzyżebrowych. Po wniknięciu do włókna mięśniowego zwijają się spiralnie i otorbiają, tworząc cystę. W takiej postaci mogą przeżyć nawet kilkadziesiąt lat. Na podstawie: J. Grzegorek, E. Jastrzębska, E. Pyłka-Gutowska, Zoologia. Podręcznik dla LO, Warszawa 1997. Używając argumentów zawartych w powyższym tekście, uzasadnij, że włośnica a)może ograniczać wydolność fizyczną organizmu. b)jest chorobą trudną do wyleczenia. Zadanie 7. (2 pkt) Enzymy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Poniżej przedstawiono wybrane właściwości enzymów – biokatalizatorów. Są specyficzne względem substratu. Tracą aktywność w wyniku denaturacji. Przyspieszają przebieg reakcji chemicznych. Dany enzym najlepiej funkcjonuje w określonym przedziale pH. Przeprowadzają reakcje wielokrotnie, nie zużywając się podczas reakcji. Spośród wymienionych właściwości enzymów wypisz oznaczenie literowe tej, która powoduje, że pepsyna trawi w żołądku białka, a nie trawi tłuszczów. nie może trawić białek w jelicie cienkim Zadanie 8. (1 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W tabeli przedstawiono dzienne zapotrzebowanie energetyczne ludzi w różnych grupach wiekowych oraz ze względu na rodzaj wykonywanej pracy. Przedstawione dane pozwalają na sformułowanie pewnych uogólnień dotyczących wpływu różnych czynników na zapotrzebowanie energetyczne ludzi. Grupa ludzi Zapotrzebowanie energetyczne (w kJ) Dziewczęta 13 - 15 lat 16 - 20 lat Chłopcy 13 - 15 lat 16 - 20 lat Kobiety Praca siedząca Ciężka praca Mężczyźni Praca siedząca Ciężka praca Bardzo ciężka praca 11721 11302 13814 15488 9628 13395 10884 16744 18837 Na podstawie: E. Pyłka-Gutowska, E. Jastrzębska, Biologia cz. 1, Kielce 2002. Na podstawie analizy tabeli zaznacz zdanie nieprawdziwe. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem. Zapotrzebowanie na energię u kobiet nie zawsze jest mniejsze niż u mężczyzn. u ludzi rośnie wraz z ich wiekiem niezależnie od płci. u młodzieży jest zależne zarówno od płci, jak i od wieku. niezależnie od płci u osób dorosłych jest tym większe im cięższa jest wykonywana praca. Zadanie 9. (1 pkt) Układ hormonalny Podaj/wymień Narząd ten jest gruczołem produkującym soki trawienne i wydzielającym je do dwunastnicy. Wydziela też do krwi hormony wytwarzane przez odmienne komórki, zgrupowane w niewielkich skupiskach zwanych „wyspami”. Podaj nazwę jednego z hormonów produkowanych przez opisany gruczoł oraz określ funkcję tego hormonu w organizmie człowieka. Nazwa hormonu Funkcja Zadanie 10. (1 pkt) Układ pokarmowy i żywienie Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących witamin. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F, jeśli stwierdzenie jest fałszywe. P/F 1. Witaminy lub prowitaminy dostarczane są do organizmu człowieka wyłącznie z pożywieniem. 2. Witaminy, podobnie jak wszystkie inne składniki pokarmowe, podlegają w przewodzie pokarmowym hydrolizie enzymatycznej. 3. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mogą być magazynowane w organizmie w tkance tłuszczowej lub wątrobie. Zadanie 11. (2 pkt) Układ oddechowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Drogi oddechowe tworzą system kanałów doprowadzających powietrze do płuc, w których pobrane powietrze jest dostosowywane do sprawnej wymiany gazowej. Na rysunku przedstawiono układ oddechowy człowieka. nozdrza a)Do wymienionych nazw części układu oddechowego człowieka przyporządkuj litery, którymi oznaczono je na rysunku. oskrzele krtań tchawica b)Podkreśl trzy właściwości powietrza, które są nabywane podczas jego przemieszczania się przez drogi oddechowe człowieka. Powietrze w drogach oddechowych zostaje: oziębione, ogrzane, nawilżone, osuszone, oczyszczone. Zadanie 12. (1 pkt) Układ oddechowy Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W płucach dorosłego człowieka pomieścić się może około 5 litrów powietrza. Jest to tzw. pojemność całkowita płuc. Składa się na nią powietrze określane jako: oddechowe, zalegające, zapasowe i dopełniające. Pojemnością życiową płuc nazywamy największą ilość powietrza, jaką można usunąć z płuc podczas maksymalnego wydechu. Korzystając z tekstu, wyjaśnij, na czym polega różnica między pojemnością życiową płuc a pojemnością całkowitą płuc człowieka. Zadanie 13. (1 pkt) Układ oddechowy Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Wentylacja płuc u człowieka polega na rytmicznych ruchach klatki piersiowej i obejmuje dwie fazy – wdech i wydech. Zaznacz proces, który występuje tylko podczas wdechu. Wzrost ciśnienia w płucach Zmniejszenie się objętości klatki piersiowej Unoszenie się klatki piersiowej w górę i na boki Rozluźnienie mięśni międzyżebrowych i przepony Zadanie 15. (1 pkt) Układ krążenia Choroby człowieka Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Badanie krwi ma dużą wartość diagnostyczną, ponieważ niektórym chorobom towarzyszą charakterystyczne zmiany składu i właściwości krwi. Każdej z wymienionych chorób przyporządkuj najbardziej prawdopodobną zmianę w obrazie morfotycznym krwi człowieka chorego na tę chorobę. Choroba Zmiana w obrazie morfotycznym krwi A. Stan zapalny wyrostka robaczkowego 1. spadek liczby leukocytów B. Niedokrwistość hemolityczna (anemia) 2. spadek liczby płytek krwi C. Krwotoki i krwiaki wywołane niedostatecznym krzepnięciem krwi 3. spadek liczby erytrocytów 4. wzrost liczby leukocytów A. B. C. Zadanie 16. (1 pkt) Układ krążenia Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Mioglobina jest czerwonym barwnikiem mięśni należącym, podobnie jak i hemoglobina, do białek z grupy hemoprotein. Mioglobina zbudowana jest z jednego łańcucha polipeptydowego połączonego z jedną cząsteczką hemu, w odróżnieniu od hemoglobiny, która jest zbudowana z czterech łańcuchów polipeptydowych połączonych z czterema cząsteczkami hemu. Wiąże tlen znacznie mocniej niż hemoglobina, tworząc związek zwany oksymioglobiną. Maksymalne wysycenie tlenem mioglobiny następuje przy wartościach ciśnienia tlenu o wiele niższych, niż dla hemoglobiny. Na podstawie informacji zawartych w tekście i własnej wiedzy uzupełnij tabelę porównującą hemoglobinę z mioglobiną. Porównywana cecha Hemoglobina Mioglobina Liczba łańcuchów polipeptydowych w cząsteczce Powinowactwo do tlenu (większe / mniejsze) Nazwa związku powstałego z połączenia z tlenem Zadanie 17. (1 pkt) Układ krążenia Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Oceń prawdziwość informacji dotyczących cyklu pracy serca człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F, jeśli informacja jest fałszywa. P/F 1. Zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych wywołane jest skurczem komór. 2. Zastawki półksiężycowate otwierają się, kiedy ciśnienie w komorach jest niższe niż w tętnicach. 3. Spośród faz cyklu pracy serca (pauza, skurcz przedsionków, skurcz komór) najdłużej trwa skurcz przedsionków. Zadanie 18. (2 pkt) Układ kostny i mięśniowy Podaj/wymień Informacje do rozwiązania zadania 18. i 19. Krzywizny kręgosłupa człowieka (lordozy i kifozy) kształtują się stopniowo w rozwoju pozazarodkowym, począwszy od czwartego miesiąca życia. Na rysunkach A i B przedstawiono kręgosłup noworodka (A) oraz kręgosłup człowieka dorosłego (B). Cyframi I–IV oznaczono kolejne odcinki kręgosłupa z wyłączeniem odcinka ogonowego. Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości przedstawionych kręgosłupów. Na podstawie analizy rysunków porównaj budowę kręgosłupa noworodka z budową kręgosłupa człowieka dorosłego. Podaj jedno podobieństwo i jedną różnicę. Podobieństwo Różnica Zadanie 19. (2 pkt) Układ kostny i mięśniowy Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Informacje do rozwiązania zadania 18. i 19. Krzywizny kręgosłupa człowieka (lordozy i kifozy) kształtują się stopniowo w rozwoju pozazarodkowym, począwszy od czwartego miesiąca życia. Na rysunkach A i B przedstawiono kręgosłup noworodka (A) oraz kręgosłup człowieka dorosłego (B). Cyframi I–IV oznaczono kolejne odcinki kręgosłupa z wyłączeniem odcinka ogonowego. Uwaga: nie zachowano proporcji wielkości przedstawionych kręgosłupów. Wypełnij tabelę dotyczącą budowy czterech podstawowych odcinków kręgosłupa człowieka dorosłego. Odcinek kręgosłupa Nazwa odcinka kręgosłupa Liczba kręgów I II III IV Zadanie 24. (3 pkt) Układ immunologiczny Inżynieria i badania genetyczne Podaj i uzasadnij/wyjaśnij W celu wywołania odporności na drobnoustroje chorobotwórcze lekarze zalecają szczepienia ochronne. Tradycyjna szczepionka zawiera martwe lub żywe drobnoustroje chorobotwórcze, o osłabionej zjadliwości. Najczęściej podawana jest przez iniekcję (w zastrzyku). Rozwój technik inżynierii genetycznej umożliwia zastąpienie szczepionek tradycyjnych, szczepionkami wytwarzanymi w zmodyfikowanych genetycznie roślinach, co ilustruje schemat. a)Uzasadnij, uwzględniając zawartość szczepionki i sposób jej podawania, że opisana szczepionka „biotechnologiczna” jest bezpieczniejsza od szczepionki tradycyjnej. Zawartość szczepionki Sposób podawania b)Podkreśl trzy cechy odporności organizmu, która zostanie wywołana podaniem opisanej szczepionki. nieswoista, swoista, sztuczna, naturalna, bierna, czynna Zadanie 28. (3 pkt) Dziedziczenie Podaj/wymień W komunikacie o zaginięciu mężczyzny między innymi napisano: Wiek 52 lata, wzrost wysoki (180 cm), sylwetka wysportowana, krótkie włosy blond, oczy jasnoniebieskie. Cechy charakterystyczne – leworęczność oraz szeroka blizna na prawym policzku. Mężczyzna jest chory na hemofilię i wymaga regularnego podawania leków. a)Wymień trzy cechy podane w opisie tego mężczyzny, które są uwarunkowane genetycznie. Dla każdej z nich określ sposób dziedziczenia, korzystając z informacji w tabeli. Cecha mężczyzny Sposób dziedziczenia cechy (autosomalna / sprzężona z płcią) 1. 2. 3. b)Spośród cech podanych w opisie wymień jedną tzw. cechę ilościową, której dziedziczenie nie zawsze jest zgodne z prawami Mendla. Zadanie 29. (2 pkt) Ekologia Podaj/wymień Uzupełnij/narysuj wykres, schemat lub tabelę Polana śródleśna to środowisko bogate w różne gatunki organizmów. W trawie żyją roślinożerne gryzonie, np. nornik polny, oraz owady, np. koniki polne, na które polują żaby, np. żaba trawna. Można tu spotkać żmiję zygzakowatą, której pokarmem są drobne ssaki i płazy. Na drobne gryzonie poluje także krążący nad polaną myszołów, a w nocy puszczyk zwyczajny. a)Podaj nazwę zależności międzygatunkowej między żabą trawną a konikiem polnym. b)Korzystając z tekstu, wpisz w wyznaczone miejsca (1–4) poniższego fragmentu sieci pokarmowej nazwy odpowiednich organizmów, żyjących na polanie śródleśnej. Zadanie 30. (1 pkt) Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podczas sesji rady miasta poświęconej poprawie stanu zdrowia mieszkańców jednego z miast w Polsce zaproponowano następujące rozwiązania: Rozbudowa kanalizacji oraz miejskiej oczyszczalni ścieków. Obowiązkowa segregacja i recykling odpadów organicznych. Wybudowanie obwodnicy dla samochodów ciężarowych i tirów. Rozszerzenie sieci placówek handlowych zajmujących się sprzedażą zdrowej żywności. Preferencyjne ulgi podatkowe dla firm i mieszkańców domków jednorodzinnych stosujących ogrzewanie gazowe. Spośród zaproponowanych rozwiązań (1–5) wybierz dwa, które w największym stopniu mogą przyczynić się do ograniczenia zachorowalności na choroby układu oddechowego mieszkańców tego miasta. Wybór krótko uzasadnij. Rozwiązanie nr i , ponieważ Zadanie 31. (1 pkt) Ekologia Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Sposób odżywiania się gąbek wymaga nieustającego filtrowania wody. Organizmy te mogą przefiltrować od 100 do 2000 litrów wody w ciągu doby na 10 cm3 swego ciała. Pochłaniają z niej wapń, krzem, bakterie, cząstki zawiesiny organicznej i niektóre zanieczyszczenia, pod warunkiem, że ich stężenie jest niewysokie i nie przekracza wartości krytycznych dla gąbek. Na podstawie: J. Grzegorek, E. Jastrzębska, E. Pyłka-Gutowska, Zoologia. Podręcznik. dla LO, Warszawa 1997. Korzystając z tekstu, uzasadnij pozytywne znaczenie gąbek dla środowiska, w którym żyją.

matura czerwiec 2013 zad 24